Pyetje nga gramatika e gjuhes shqipe

[Melanie31]

e bile po me intreson pse nuk bon me shkru gjdo ?

Në dialektin tosk shkruhet/flitet çdo, në atë geg gjdo. Ti në shkollë si e ke mësuar?

Ju të gjith të nji kuptimi jeni mirpo pa asnji zgjidhje konkrete!!!!!!

Dhe së fundi gjuha shqipe ka shum dialekte psh:

Atë:Toske,Gege,Çame,Arbëreshe,Kosovare,Dibrane,e tj,mirpo bëhet fjal për rrënjët e saj,kapuni për rrënjësh dhe jo për degash!!!

Dhe përveç dialektit Tosk së shqipëris së mesme nuk shkruhet asnji dialekt tjetër,vim në perfundim pra se gjuha zyrtare shqipe është ajo toske.


Dmth dëshiroja per ty Denisa të të korrigjoj pak për atë se vetëm fjala ""Çdo ""përdoret dhe është legjitime në fjalor dhe në komunikim .......!!!!!

Të përshëndes pra natën e mir.

[Denisa*]

Flm për "korrigjimin" Melanie,pikërisht sepse ka shumë dialekte

unë e lashë hapur me pyetjen dhe nënkuptimin si e ke mësuar në shkollë (me gramatikë)? dhe nuk përcaktova përfundimisht drejtshkrimin dhe shqiptimin . Për më tepër theksova këtu dialeltin geg meqë ata e përdorin gjdo

Si i thonë : e shkruara me të shqiptuarën(në këtë rast dialektet) është / janë ndryshe

natën e mirë

[Jonn]

e bile po me intreson pse nuk bon me shkru gjdo ?

Në dialektin tosk shkruhet/flitet çdo, në atë geg gjdo. Ti në shkollë si e ke mësuar?

Ju të gjith të nji kuptimi jeni mirpo pa asnji zgjidhje konkrete!!!!!!

Dhe së fundi gjuha shqipe ka shum dialekte psh:

Atë:Toske,Gege,Çame,Arbëreshe,Kosovare,Dibrane,e tj,mirpo bëhet fjal për rrënjët e saj,kapuni për rrënjësh dhe jo për degash!!!

Dhe përveç dialektit Tosk së shqipëris së mesme nuk shkruhet asnji dialekt tjetër,vim në perfundim pra se gjuha zyrtare shqipe është ajo toske.


Dmth dëshiroja per ty Denisa të të korrigjoj pak për atë se vetëm fjala ""Çdo ""përdoret dhe është legjitime në fjalor dhe në komunikim .......!!!!!

Të përshëndes pra natën e mir.

E nderuar Melani,

Mu pas konë unë mësuesi yt, tonë ditën t'kisha shti me ba "ë"


Ku ki shku ti n'shkollë be qikë?
T'ja paske fut si kavi pelës!

Nëse nuk e njeh një temë, është mirë së pari të hulumtosh, ka sa të duash shkrime në internet rreth historisë së gjuhës shqipe. Mos e gënjeni veten këtu e mos u shtirëni se dini diçka nga gjuha shqipe.

Kryeveprat e para në gjuhën shqipe janë të shkruara në gegënishte.
A keni dëgjuar ndonjëherë për Lahutën e Malësisë?
Shfletoje pak e shih se kjo kryevepër është shkruar në gegënishte.

Nëse ju dialektin Toskë e keni gjuhë të nënës, atëherë turp. Skuqu pak! Mos të flasim për drejtshkrimin se e ke masakruar

Që mos të flas unë rreth zhvillimit a historisë së gjuhës shqipe, po ti sjelli ca huazime që sapo i gjeta në gogël alias googel

Dialektet e gjuhës shqipe

Gjuha shqipe ka dy dialekte kryesore, dialektin e veriut ose gegënishten dhe dialektin e jugut ose toskërishten. Kufiri natyror që i ndan në vija të përgjithshme këto dialekte, është lumi i Shkumbinit, që kalon nëpër Elbasan, në Shqipërinë e mesme. Në anën e djathtë të Shkumbinit shtrihet dialekti verior (gegënishtja), në anën e majtë të tij, dialekti jugor (toskërishtja).

Dallimet midis dialekteve të shqipes nuk janë të mëdha, folësit e tyre kuptohen pa vështirësi njeri me tjetrin. Megjithatë, ekzistojnë disa dallime në sistemin fonetik dhe në strukturën gramatikore e në leksik, nga të cilët më kryesorët janë: dialekti i veriut ka zanore gojore dhe hundore, kurse dialekti i i jugut, vetëm zanore gojore; togut ua të toskërishtes, gegënishtja i përgjigjet me togun ue (grua ~ grue); togut nistor va të toskërishtes, gegënishtja i përgjigjet me vo (vatër ~ votër); â-së hundore të theksuar të gegënishtes, toskërishtja i përgjigjet me ë të theksuar (nânë ~ nënë).

Dialekti i jugut ka dukurinë e retacizmit (kthimin e n-së ndërzanore në r (ranë ~ rërë), që në gegënisht mungon; në toskërisht, grupet e bashkëtingëlloreve mb, nd, etj. Ruhen të plota, kurse në gegërisht, janë asimiluar ne m, n, (mbush ~ mush, vend ~ vënë).

Në sistemin morfologjik, dialekti i veriut ka formën e paskajores së tipit me punue, kurse toskërishtja në vend të saj, përdor lidhoren të punoj. Forma e pjesores në toskërisht, del me mbaresë, kurse në gegënisht, pa mbaresë (kapur ~ kapë), etj. Dialekti I jugut ka format e së ardhmes: do të punoj dhe kam për të punuar , ndërsa dialekti I veriut përveç formave të mësipërme ka formën kam me punue.

LeraniOnline®

Nga këto dy dialekte është formuar apo më mirë të themë rrjedhë gjuha e standardizuar shqipe. Pra gjuha letrare, që flitet e shkruhet në mënyrë unike, në Tiranë, Prishtinë, Shkup. Por edhe në shkolla, në letërsi dhe mediume.
Dialektet tjera janë pjesë përbërëse e njërit apo dialektit tjetër.

Të fala nga Joni

(P.s. nuk kam trashëguar emrin e detit Jon, se ai ende rron, por kam trashëguar emrin e dorëshkruesit të parë të gjuhës shqipe, vepra e të cilit njihet si Meshari i Gjon Buzukut) shkundu pak

[egnatia]

Përshëndetje, Jonn!

Përpara se t'i lexonim në internet (nuk kishim kompjuter më parë) të dhënat e prejardhjes së gjuhës shqipe dhe sa dialekte ka gjuha shqipe, i kemi lexuar (dëgjuar) këto gjëra në librat e botuar nga mësues, pedagogë të gjuhës shqipe edhe në shkollë...
Nëse e kuptoj mirë shkrimin tuaj (pak ironik), nga njëra anë duhet të na vijë turp për dialektin toskë, e nga ana tjetër, gjuha shqipe nuk mund të kuptohet pa dy dialektet kryesore dhe nëndialektet e saj, të cilët mundësuan dhe standartizimin e gjuhës shqipe... Pak e vështirë për të kuptuar spjegimin tuaj, Jonn...

P.S.: Folja e parregullt "them" në mënyrën lidhore, koha e tashme, veta e parë, numri njëjës, kur zgjedhohet, nuk mbaron me zanoren "ë" ...

Shumë interesante m'u duk përshkrimi i emrit Jon... Tema të tilla, ku përshkruhet prejardhja e emrave, janë të mirëpritura...

Mirulexofshim Jonn!

[Jonn]

E nderuar Egnatia,

Së pari të përgëzoj si autore të kësaj teme!

E nderuar Egnatia, shpresoj të mbetemi në temë dhe mos të të shkaktoj kokëçarje me gjëra që nuk i përkasin qëllimit të hapjes së temës. Kam reaguar ndaj shkresës së Melanisë. Me kaq përfundon ai shkrim. Pa u futur në periudha kohore se ku, kur e si është mësuar rreth dialekteve të gjuhës shqipe. E kisha fjalën për ata që ende nuk e dinë, por që sot kanë mundësi me dy shtypje (klika) ta mësojnë këtë histori. Pra, nuk kishte asgjë kundër idesë suaj për shtjellimin e problemeve gramatikore.

Eh, tash një sqarim i vogël, meqë nuk ditke se si radhiten legot!

Po është pak turp/fyerje që nuk e kanë marrë parasysh dialektin gegë. Po vërehet tani me hapjen e kufijve se sa shpesh kemi vështirësi të kuptohemi kur ndeshen dialekti toskë me atë gegë. Dhe përderisa njëra palë i kushton kujdes dhe e trajton me respekt dialektin e vëllezërve matanë, tjetra palë tallet dhe as që e qanë kokën për ta kuptuar. Mos të flasim këtu për ta mësuar...

Ndërkaq Ju nëse nuk e keni kuptuar reagimin tim, keni mundur të shtroni pyetje, të cilat më ëndje do ti bashkëbisedoja me Ju. Mirë ta lëmë këtë se mos po të ikë mendja se po e neglizhoj "zbulimin" Tuaj.
Meqë i paske vërë lupen shkrimit tim, nuk mund ta anashkaloj vërejtjen Tuaj pa ua bërë një kompliment. Keni plotësisht të drejtë në shtjellimin foljes them. E pranoj që nuk kam qenë i kujdesshëm, ndryshe nuk do të kisha gabuar apo lëshuar një gafë të tillë.

Sigurisht Ju jeni e vetëdijshme se gjëra të tilla ndodhin, ashtu siç ju ka ndodhur juve në reagimin e bërë. Ta zëmë, folja spjegim nuk ekziston në fjalorin e gjuhës shqipe. Do të duhej të ishte shpjegim!
Ju lutëm pranoni sugjerimin tim.


shumë të fala nga miku juaj
Joni
Mirukqyrshim

[Lira]

Jonn,

faleminderit për formimin e mendimeve të mia në fjalë dhe në shkrim =)
Nëse më lejon,do të doja të shtoja një keshille nga ana ime, thjesht për të informuar ty. Shpresoj të jetë e mirëpritur.
Mos e humb shpresën për me shumë respekt ndaj dialektit "të palës tjeter" që përshkruan ti në tekstin tënd.

Në këtë botë egzistojnë dhe njerëz që nuk mendojnë që kanë mbaruar së mësuari dhe kurrë nuk do të bëjnë kështu! Une jam njëra prej atyre.
Një njeri qe ështe i bindur për të kundërtën, në fakt tregon që nuk ka mësuar ende asgjë ne jetë. Sa të rrojmë, do të mësojmë.
Mëkat që jo cdo njeri, mendon në këtë mënyrë!
Mëkat që disa e shohin veten tashmë te përkryer dhe shëtisin me stilolaps të kuq nëpër forum përpara se të kenë mbaruar detyrat e shtepisë të veta.

Por ama egzistojnë dhe njerëz, te cilët i cmojnë traditat dhe i mirëmbajne ato. Në mes këtyre ndodhet gjuha jonë me shumëllojshmërinë e saj e cila meriton cmimin e secilit prej nesh dhe bile pikërisht prej faktit e lartpermëndur. Ajo është pasuri dhe cdo dialekt i saj një thesar.
Shtoj se në këtë botë, egzistojnë dhe njerëz që duan ti kuptojnë dhe ti mesojnë ose te pakten te interesohen për egzistencen e dialekteve të kësaj gjuhe, te cilën e kemi mbrojtur me qindra vite si sytë e ballit.
Pra, serisht, mos e humb shpresën.
Ka dhe keshtu.


Përshendetje së bashku.

[egnatia]

Përshëndetje, Jonn!
Më vjen mirë që shkruhet dhe në këtë pjesë të forumit, dhe nuk më shkakton kokëçarje mua aspak. Unë i lexoj këto tema me kënaqësi dhe jam mirënjohëse për çdo gjë që nuk e di, ta dëgjoj/lexoj prej dikujt. Përgjigjja ime ishte thjesht një nxitje pa të keq, për të shkruar më gjërë mbi temën e mësipërme mbi gramatikën dhe nuk jam kundërshtim të flitet dhe mbi dialektet... Këtu është i lirë sekush të japi mendimin e tij, pa fyer askënd... Nëse e ke vënë re, një pjesë e mirë e anëtarëve shkruan në dialektin e vet. Kjo është një gjë e mirë, pasi tregon, që gjuha jonë jeton me nuancat e saj. Vetëm diçka nuk e kuptova qartë në shkrimin tënd (lexoje më sipër), prandaj dhe u përgjigja. Natyrisht që gabojmë gjatë shkrimit, kjo më ndodh dhe mua shpesh (si me fjalën "spjegim", ku e paskam ngrënë "h-në" ), por mendoj se, s'ka asgjë të keqe... Unë e adhuroj gjuhën shqipe me të gjitha nëndialektet e saj. Jam vetë nga shqipëria e mesme dhe ne flasim gegërisht. Diku e kam shkruar në forum: Dialektet janë kripa dhe sheqeri i gjuhës sonë! Mesa kam lexuar këto kohët e fundit, në tekstet shkollore të gjuhë-letërsisë janë futur dhe pjesë në dialektore, gjë e cila na mungonte më parë, siç e ke përmendur dhe ti më lart, mendim që e mbështes plotësisht... M'u desh të vija në vend të huaj me një profesion krejt të ndryshëm, për të njohur dhe lexuar gjërat më të vyera të shkrimeve të dikurshme të gjuhës shqipe, veçanërisht të gegnishtes, por mos i lemë pas dhe vlerat e shkrimeve të toskërishtes, pasi të dyja këto degë na çojnë në një drejtim, në atë të gjuhës shqipe! Gjithashtu, unë e konsideroj shumë të rëndësishme gjuhën standarte...!

Të fala,
egnatia

Mirulexofshim

[Ikona]

krejt thelbi i veshtiresive qendron tek populli yne i "pa-lexueshem", nese nje individ(gege apo toske)eshte ulur pak vite prane bankave shkollore dhe me perkushtim i eshte çasur lendeve mesimore(ka lexuar me shume se "2 libra"ne gjuhen shqipe) e sidomos asaj te gjuhes shqipe, nuk do kishte pothuaj aspak veshtiresi te kuptonte gjuhen letrare shqipe.(perjashtoje ata qe jane rritur dhe lindur ne diaspore) ne cdo popull dhe ne cdo vend ekzistojne dialekte te ndryshme, por gjithe keta popuj i bashkon gjuha letrare. pra, edhe per ne shqiptaret vlen po i njejti fenomen...

une jam cmendur kur me syte e mi kam hasur krejt rastesisht ne nje hartim te gjuhes shqipe(ne kosove), i cili permbante 15 gabime dhe mesuesja e kishte vleresuar me noten 5-se. mendova dhe thash me vete, valle cfare rezultati mund te pret nje njeri me pseudo-produkte te tilla. jam e bindur qe ne kosove kemi te bejme me nje sere pedagogesh te produkteve me kualitet te ulet....

nje "ide"shtese nga une: lexoni pak rreth unifikimit te gjuhes shqipe ne vitin 1972 dhe shume gj-ja e ç-ja, etj, do zberthejne nyjen e zingjirit te shume kandidateve neper trojet shqiptare..

ps. te shprehurit e gjuhes dhe te shkruarit e gjuhes per mendimin tim eshte pasqyra e shpirtit te nje njeriu....eshte institucioni i pare...etj..etj.

me nderime

I.

[egnatia]

Po i rikthehem temës.

Kur dëgjon lajmet në televizor, të bien në vesh disa fjalë të huaja të përdorura gabim në vend të një fjale të ngjashme në shqip. p.sh.:

adaptim =
atashim =
afrofe =
avancë =
infrakt =
buljer =
bilateral =
deciziv =
energjitik =
përqasje =
staf =
lançoj =

[Mesa Skenderbeut]

Hallo Zusammen

Wenn man genau weiss, dass ein Wort nicht albanisch ist, wieso benutzt man es dann??
Klar die Macht der Gewohnheit, aber damit macht man sich das Leben echt einfach!

Gerade weil wir Menschen so viele verschiedene Sprachen haben, ist es doch eine Kunst sie beizubehalten. Es ist eher die leichtere Variante die Sprachen zu "mischen" und sie so den nächsten Genarationen weiter zugeben.
Die albanische Sprache ist einer der ältesten Europas und stammt höchstwahrscheinlich von der illyrischen Sprache ab. Genau aus solchen Gründen ist es doch schön die Sprache so weit wie möglich albanisch zu lassen und ihr nicht irgendwelche Wörter auf türkisch oder serbisch (wo man ganz genau weiss, sie sind nicht albanisch) zu albanisieren.

[egnatia]

Hallo Zusammen

Wenn man genau weiss, dass ein Wort nicht albanisch ist, wieso benutzt man es dann??
Klar die Macht der Gewohnheit, aber damit macht man sich das Leben echt einfach!

Fjalë të huaja (huazuara) kanë zënë vend prej kohësh në leksikun gjuhësor. Problemi qëndron tek përdorimi dhe dhënia e plotë e kuptimit që ato kanë në gjuhën shqipe. Kur dëgjon drejtuesit e emisioneve të lajmeve televizive (gazetarë/re) të thonë: ndërrojmë argument; kalojmë në një argument tjetër, pyet veten: se çfarë donte të tregonte me fjalën "argument"? Kjo fjalë ka një kuptim tjetër në shqip "arsyetim; provë bindëse ; argument bindës ". Në të vërtetë duhet thënë: ndërrojmë temë; kalojmë në një temë tjetër. Ose përdorimi i fjalëve "aksident dhe incident". Në vend të thuhet "aksident automobilistik", spikeri lexon "incident automobilistik". Po marr fjalën "staf". Ky qenka një huazim i ri, sepse dikur i thonim personel, grup etj., pra, në vend të fjalëve "stafi i redaksisë", "stafi i mjekësisë" etj., në shqip ndodhen fjalët përkatëse si "redaksia e gazetës"; "personeli mjekësor"etj. Pra, janë të parët këta persona, të cilët e njohin mirë (duhet ta njohin mirë) gjuhën shqipe, që kanë studiuar për gjuhë-letërsi, gazetari etj., të përcjellin mesazhin e drejtë ose jo, tek dëgjuesit...

Të përshëndes,
egnatia

[Mesa Skenderbeut]

Egnatia, shume nga ne e perdorin Gjuhen Shqipe, por i kemi edhe ne pordorim disa fjal jo-shqipe. Un vetem doja ta di pse i perdorim, kur e dim bashke mire qe nuk esht shqip, si p.sh. fjala "ishalla" ose fjal te ndryshme qe nuk jan Shqip!?!

Jam Shqipetare nga Kosova, dhe e dim te gjith se ne Kosove nuk esht Gjuha 100% Shqip, por e perzim me Gjuhe te Huaja. Por prap se prap mundohem gjithmon ti perdori Fjalet Shqipe. Kjo nuk do t´thot qe n´Shqiperi flasin te gjith perfekt Shqip, por shumica e din gjuhen letrare!

Qe nuk e dim gjuhen mire ka edhe shume t´bej me Historin ton, por esht nje tjeter Tem!

Pytja thjesht, pse e perdorim fjalen e huaj, kur e kemi Gjuhen Shqipe!?

[Viktor]

?

kur vetem 15-30% gjith fjalorit tone eshte autokton "shqip", duhe te jet pytja : cilet Fjal jan Shqip?

[Sandy]

?

kur vetem 15-30% gjith fjalorit tone eshte autokton "shqip", duhe te jet pytja : cilet Fjal jan Shqip?

ke te drejt Viktor. Ashtu asht.....

[egnatia]

?
kur vetem 15-30% gjith fjalorit tone eshte autokton "shqip", duhe te jet pytja : cilet Fjal jan Shqip?

Për cilin fjalor autokton "shqip" e ke fjalën? Për të nxjerrë këto shifra në përqindje, duhet të njohësh mirë gjuhën shqipe...

[egnatia]

ke te drejt Viktor. Ashtu asht.....

Mund të na japësh ndonjë arsyetim me fakte nga albanologjia Sandy?

[Sandy]

ke te drejt Viktor. Ashtu asht.....

Mund të na japësh ndonjë arsyetim me fakte nga albanologjia Sandy?

patjeter

Es ist ja bekannt, dass das Albanische in sehr starkem Maße von lateinischen Lehnwörtern durchzogen ist:

http://books.google.de/books?id=GLxnZhI ... t&resnum=2 S.63

siehe dazu: Haarmann, Harald: Der lateinische Lehnwortschatz im Albanischen, Hamburg 1972

[egnatia]

Faleminderit, për këtë lidhje!

Po të shikosh luftërat e gjata iliro - romake, bizantine, sllave etj., është e qartë, se influenca e tyre, ka lënë gjurmë në gjuhën shqipe, duke bërë ndryshime të mëdha nga ana leksikore. Theksoj leksikore, pasi aty shndërrimet janë më të shpeshta...

[egnatia]

Pytja thjesht, pse e perdorim fjalen e huaj, kur e kemi Gjuhen Shqipe!?

Përgjigjja është individuale. Sejcili prej nesh zgjedh repertorin e tij gjuhësor. Në qoftë se ne duam të kuptohemi sa më mirë, përdorim fjalë të përshtatshme në rrethana ku ndodhemi. Varet nga kultura gjuhësore, arsimimi, shtresa shoqërore etj.

[Viktor]

?
kur vetem 15-30% gjith fjalorit tone eshte autokton "shqip", duhe te jet pytja : cilet Fjal jan Shqip?

Për cilin fjalor autokton "shqip" e ke fjalën? Për të nxjerrë këto shifra në përqindje, duhet të njohësh mirë gjuhën shqipe...

Nuk di cilat fjal jan autokton..po besoj s jon fjal si uji,anija, lulja, buka, me ha, me fol, me pa........fjal te thjesht...

Kto shifra nuk jan nga me, por nga disa eksperte, normalisht thuhet se vetem afer 8%-15% jan autokton, po nje ekspert flasi per afer 30%, dikun e kam lexu.....po sdi ku...kam harru...